Rodziny zastępcze
JAK ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ?
AKTY PRAWNE
Od dnia 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zapisy ustawy dotyczą tworzenia systemu pomocy rodzinie. Celem głównym ustawy jest zapewnienie dziecku takich warunków, które umożliwiają pozostanie w rodzinie biologicznej. W sytuacjach, w których nie jest to możliwe, ustawa proponuje rozwinięcie systemu pieczy zastępczej poprzez rodzinną pieczę zastępczą (rodziny zastępcze) i instytucjonalną pieczę zastępczą (placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne). Zadaniem powiatu jest organizowanie opieki w rodzinach zastępczych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lwówku Śląskim, zostało wyznaczone zarządzeniem Nr OR.0135.26.2011 na Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Powiecie Lwóweckim.
CO TO JEST RODZINA ZASTĘPCZA?
Rodziną zastępczą są osoby, które decydują się zaopiekować i wychowywać dziecko, którego nie są biologicznymi rodzicami. Rodzina zastępcza to rodzina, która zapewnia opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodziców biologicznych. Rodzinna piecza zastępcza ma na celu pomoc dziecku i jego rodzicom, którzy z powodu zaniedbania lub innych okoliczności przez pewien czas muszą być oddzieleni od siebie.
JAK UMIESZCZA SIĘ DZIECKO W RODZINIE ZASTĘPCZEJ?
- Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.
- W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd.
KTO MOŻE ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ
Rodziną zastępczą mogą zostać małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim.
Formy rodzinnej pieczy zastępczej:
1) rodzina zastępcza spokrewniona - którą tworzą małżonkowie lub osoba, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka;
2) rodzina zastępcza zawodowa lub rodzina zastępcza niezawodowa – którą tworzą małżonkowie lub osoba niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
Dziecko może zostać powierzone rodzinie zastępczej, która daje rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej.
W Powiecie Lwóweckim nabór kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe i niezawodowe prowadzi Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lwówku Śląskim.
JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ABY ZOSTAĆ RODZICEM ZASTĘPCZYM?
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które:
1) dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
2) nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
3) wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
4) nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
5) są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone:
a) zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
b) opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2 letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym;
6) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7) zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
a) rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego;
b) właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;
c) wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
8) nie figurują w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym;
9) pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo;
10) w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Kandydaci zakwalifikowani do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także rodziny zastępcze zawodowe, rodziny zastępcze niezawodowe i osoby prowadzące rodzinne domy dziecka są obowiązani do przedstawiania, co 2 lata, organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia, wystawionego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej), oraz opinii o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionej przez psychologa.
WSTĘPNA KWALIFIKACJA KANDYDATÓW
Organizator rodzinnej pieczy zastępczej, na wniosek kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, przeprowadza na podstawie oceny spełniania warunków, o których mowa w art. 42 ust. 1 i 2 (ustawy z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), wstępną kwalifikację kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Pozytywna wstępna kwalifikacja jest ważna przez okres 2 lat od dnia jej przeprowadzenia.
Wstępna kwalifikacja jest przeprowadzana przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka.
Organizator rodzinnej pieczy zastępczej, który pozytywnie wstępnie zakwalifikował kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, kieruje tego kandydata, na jego wniosek, na szkolenie.
Organizator jest obowiązany do zorganizowania ww. szkolenia, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia przez kandydata wniosku w sprawie skierowania na szkolenie.
Zarządzenie dot. procedury wstępnej kwalifikacji
JAK MOŻNA ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ NIEZAWODOWĄ LUB ZAWODOWĄ?
- Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka są obowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej lub prowadzonego przez ośrodek adopcyjny.
- Z rodziną zastępczą niezawodową spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz co najmniej 3-letnie doświadczenie jako rodzina zastępcza, prowadzący rodzinny dom dziecka lub pełniący funkcję dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, starosta zawiera, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej.
- Z rodziną zastępczą niezawodową spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, starosta może zawrzeć, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej.
- Umowa, o której mowa powyżej, może być zawarta przez starostę innego powiatu niż starosta powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej.
- Rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje miesięczne wynagrodzenie nie niższe niż kwota 4.100,00 zł.
- Rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje miesięczne wynagrodzenie nie niższe niż 124% kwoty, o której mowa powyżej.
- Ustalając wysokość wynagrodzenia, bierze się pod uwagę w szczególności kwalifikacje, szkolenia i oceny rodziny zastępczej zawodowej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka.
- W przypadku gdy rodzina zastępcza zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka nie sprawuje opieki nad dzieckiem z powodu umieszczenia dziecka w jednostce, o której mowa w art. 87 ust. 2 (ustawy z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) albo z powodu opuszczenia rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka przez ostatnie powierzone dziecko albo osobę, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, o której mowa w art. 37 ust. 2–4 i 6 ww. ustawy, lub osobę opuszczającą rodzinną pieczę zastępczą jako niepełnoletnia, o której mowa w art. 37 ust. 5 i 6, nad którymi była sprawowana piecza zastępcza, rodzina zastępcza zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka za okres pozostawania w gotowości do czasu powrotu dziecka z jednostki, o której mowa w art. 87 ust. 2, lub przyjęcia kolejnego dziecka otrzymują wynagrodzenie w wysokości 80% dotychczas otrzymywanego wynagrodzenia.
- Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, w której przebywa przez okres dłuższy niż 10 dni w miesiącu kalendarzowym więcej niż 3 dzieci lub co najmniej jedno dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, otrzymuje dodatek w wysokości 20% otrzymywanego wynagrodzenia.
ZADANIEM RODZINY ZASTĘPCZEJ JEST:
· Zapewnienie dziecku zaspokojenia potrzeb emocjonalnych, bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.
· Rodzina zastępcza przygotowuje dziecko do:
1) godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
2) pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
3) nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych.
· Rodzina zastępcza zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:
1) traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
2) zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
3) zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
4) zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań;
5) zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
6) zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
7) umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.
· Rodzina zastępcza współpracuje z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
RODZICE ZASTĘPCZY MAJĄ PRAWO DO:
- reprezentowania dziecka w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokajanie potrzeb związanych z jego utrzymaniem, w tym między innymi: alimentów, renty rodzinnej i odszkodowawczej, zasiłku pielęgnacyjnego;
- wsparcia ze strony Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Lwówku Śląskim w związku ze zgłaszanymi problemami i realizacją zadań wynikających z pieczy zastępczej;
- poradnictwa rodzinnego, mającego na celu zachowanie i wzmocnienie kompetencji wychowawczych oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego;
- poradnictwa prawnego (w szczególności w zakresie prawa rodzinnego);
- poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego mającego na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania jej zadań oraz podjęcia specjalistycznej terapii;
- do uzyskania informacji oraz otrzymania lub wglądu do wszelkiej dostępnej dokumentacji, w tym prawnej i medycznej, dotyczącej przyjętego dziecka;
- udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje;
- świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka.
Informacje dotyczące świadczeń dla rodzin zastępczych: https://pcpr.powiatlwowecki.pl/cms/2066